Respect voor dieren

Veel mensen vinden dat er grenzen zijn aan ons handelen jegens dieren, maar die grens kan verschillen van persoon tot persoon. Mensen denken verschillend over dieren.

Respect voor dieren

In Nederland vindt (bijna) iedereen dat we respect moeten hebben voor dieren en op een respectvolle wijze met dieren moeten omgaan. Dat is ook het uitgangspunt van de Nederlandse wetgeving. Maar wat is respectvol handelen?
Als we het hebben over respectvol handelen jegens mensen betekent het dat we:

• anderen in hun waarde laten

• anderen behandelen zoals we zelf ook graag behandeld willen worden

• anderen de ruimte geven zoals we die ook voor onszelf graag zien

• rekening houden met belangen, opvattingen en gevoelens van anderen

• bereid zijn om rekening te houden met de grenzen die een ander aangeeft

Je zou kunnen zeggen dat respect iets is dat je geeft.

Daar waar het gaat om het respectvol handelen jegens dieren, zijn de meningen over wat respectvol is diverser. Dit heeft o.a. te maken met hoe mensen tegen dieren aankijken: Tellen hun belangen mee of niet mee? En in welke mate tellen ze mee? Over dat laatste verschillen de meningen ook. Respectvol handelen jegens dieren kent in de praktijk een aantal varianten:

• zorgen dat dieren geen ongerief ondervinden (dieren geen schade toebrengen)

• zorgen dat dieren positief welzijn ervaren (dieren geen schade toebrengen én hun welzijn bevorderen)

• zorgen voor positief welzijn, de integriteit van het dier niet schaden én respect tonen voor de waarde van het leven van dieren

• dieren behandelen zoals je mensen behandelt (mens en dier gelijk behandelen, wat je niet doet met een mens doe je ook niet met een dier)

Dier of ding?

In het kader van 'respectvol handelen jegens dieren' wordt ook gesproken over dier of ding. Het wordt in Nederland over het algemeen als niet respectvol beschouwd om dieren te zien als ding en dus alleen de instrumentele waarde van het dier te erkennen. Alsof dieren alleen een waarde hebben die ten dienste staat van de mens. Een term die daarbij wordt gebezigd is 'instrumentalisatie van het dier', het dier is een 'instrument' voor de mens. Denk bijvoorbeeld aan dieren die alleen een functie hebben als werkdier, proefdier, voor vermaak of voor voedsel. En van instrumentalisatie van het dier spreken we ook in de veehouderij wanneer dieren worden aangepast aan het stalsysteem in plaats van andersom. Denk aan het couperen van staarten van varkens, zodat ze elkaar niet in de staart bijten uit verveling door het verblijf in de kleine hokken met veel dieren. 

 
We vinden in Nederland over het algemeen dat dieren ook een waarde los van de functie die het dier voor de mens kan hebben, dit noemen we de erkenning van de intrinsieke waarde.

De wens tot respectvol handelen roept dus vragen op als:

• Hoe behoren we met dieren om te gaan?

• Mogen we dieren houden?

• Mogen we dieren voor ieder doel houden/gebruiken?

• Wat is een verantwoorde manier om dieren te houden?

• Mogen we dieren aanpassen aan de wensen van de mens?

• Mogen we dieren beperken in hun natuurlijke gedrag?

• Mogen we dieren pijn doen?

• Mogen we dieren doden?

De Londense animator Steve Cutts maakte onderstaande animatie over 'MAN'. Deze animatie gaat over de omgang van de mens met de wereld en illustreert enkele van de hierboven gestelde vragen in relatie tot dieren.

Respectvol omgaan met dieren kan zich vertalen in:

• dieren niet gebruiken voor bepaalde doeleinden

• zorgen voor goede gezondheid en goed welzijn voor dieren als je ze gebruikt voor bepaalde doeleinden
  

• het niet schaden van de integriteit van dieren als je ze gebruikt voor bepaalde doeleinden
  

Ga naar de volgende pagina's om meer te weten te komen over de begrippen dierenwelzijn en integriteit van het dier.