Het Dierenmuseum - Het virtuele museum over het dier in de kunst en cultuur

Dieren in het Classicisme (1640 - 1720) en Neoclassicisme (1775 - 1840)

Het Classicisme streefde de vermeende puurheid van de Griekse en Romeinse oudheid na met zijn zuiverheid van vorm en harmonie. Klassieke Griekse en Romeinse beeldhouwkunst dienden als voorbeeld, maar ook de grote meesters van de renaissance. De stijl is ook een reactie op de overvloedige vormentaal van de Barok en Rococo. Het uitbeelden van de realiteit werd belangrijk gevonden. De thema's in de classicistische schilder- en beeldhouwkunst zijn vaak ontleend aan de antieke geschiedenis en de mythologie en zijn soms moralistisch of heroïsch van aard.In Nederland ontstond als regionale variant van het classicisme het Hollands classicisme. Het was de belangrijkste bouwstijl in de tijd van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden in de 17e eeuw. Gebouwen met beeldhouwkunst uit die tijd zijn het Paleis op de Dam (het voormalige stadhuis van Amsterdam) van Jacob van Kampen (1596 - 1657) dat is gebouwd van 1648 - 1655 en het door hem gebouwde Mauritshuis en Paleis Noordeinde in Den Haag. Ook het stadhuis in Maastricht en Paleis Het Loo in Apeldoorn zijn gebouwen uit deze tijd.

Het Neoclassicisme verwijst specifiek naar het classicisme in de periode 1775 - 1840. De belangstelling van de klassieke oudheid kwam mede voort uit de ontdekking van Pompeï (1748) waar kunst uit de oudheid werd opgegraven en de steen van Rosetta (1799). Het stadhuis van Groningen en het gebouw van Felix Meritis in Amsterdam beide van Jacob Otten Husly (1738 - 1796) zijn voorbeelden van het neoclassicisme in Nederland, maar ook het Paviljoen Welgelegen in Haarlem. De Verlichting, waarin het gebruik van de rede en gezond verstand werd bevorderd, heeft eveneens bijgedragen tot het ontstaan van een neoclassicistische stijl. Deze denkstroming beredeneerde dat de klassieke oudheid de 'juiste kunst' was vanwege zijn harmonie en schoonheid.

In de 17e eeuw komt het veestuk op. Een specialisme in de schilderkunst dat tot in de 20e eeuw populair blijft. Het gaat hierbij om schilderijen waarin vee, vooral runderen, schapen, geiten en varkens, centraal staan. Vaak zijn de dieren in een landschap afgebeeld, maar ook in stallen of op veemarkten.

Gerard van Honthorst, Granida en Daifilo, 1625
in het Centraal museum Utrecht

Angelica Kauffmann, Ferdinand IV Koning van Napels met zijn familie, 1782-1783
in Museum Capodimonte, Napels, Italië



John Singleton Copley
The western brothers, 1783
in the Huntington Art Museum, San Marino, Verenigde Staten


Artus Quellinus, Arion op Dolfijn,
in Paleis op de Dam, 1655

Guillaume Coustou the Elder, 1745
Paardentemmer - Chevaux de Marly,
in Museum Louvre Parijs

fotograaf Jastrow

Bertel Thorvaldsen, 1817
Ganimede met Jupiters Eagle,
in Thorvaldsen Museum Kopenhagen


Meer weten?