Dierenkunst in de kunst

Wat is kunst?
Op Wikipedia kun je lezen dat kunst de bewuste creatie is van iets moois of betekenisvols met behulp van vaardigheid en verbeelding. Kunst omvat een breed scala aan menselijke activiteiten, waaronder beeldhouwen, schilderen, tekenen, taxidermie, het maken van installatiekunst, muziek, dans, fotografie, theater, architectuur, literatuur en poëzie. Dieren zijn op verschillende manieren in al deze vormen van kunst te zien. Deze website focust op dieren in de beeldhouw- en schilderkunst.

In de beeldhouwkunst worden dieren gemaakt van o.a. steen, brons, beton, hout, klei, metaal, plastic, glas, gips, was en ijs. In de schilder- en tekenkunst worden dieren gemaakt van o.a. verf, krijt, houtskool, pastel, potlood of inkt. Dieren komen er niet alleen terecht op het schildersdoek of op papier, ook op andere materialen. Denk aan dieren op aarde- en glaswerk, glas-in-lood, hout (iconen), muren en plafonds in kerken (fresco's), porselein, stenen (buiten)muren van gebouwen (streetart), tegels én het menselijk lichaam (tatoeages, bodyart). En denk ook aan getekende dieren in animatiefilms, boeken (illustraties), op campagneposters, geld en postzegels, op speelgoed, strips en cartoons en in de marketing en reclame.

Waar vind je dieren in de kunst?
Dieren in de kunst zijn o.a. te vinden in musea, galeries en kerken en openbare (bestuurs)gebouwen en buiten op straat.
De kunstcollectie van veel musea is ook online te bekijken. Zo heeft het Rijksmuseum Amsterdam een uitgebreide collectie van kunstwerken met dieren in een hoofd- of bijrol. Zie hiervoor de Rijksstudio met meer dan 125.000 objecten uit de collectie die digitaal toegankelijk zijn gemaakt.
Hieronder vind je een impressie van dieren op straat: dieren op bruggen, fonteinen, gebouwen, gevelstenen, hekwerk, monumenten, parken, plantsoenen, rotondes, windwijzers, als onderdeel van streetart en uithangborden.

Een impressie van dierenkunst op straat

Bruggen

Zeehond en otter - Den Haag

Dierentuinbrug - Den Haag

Gevleugelde leeuwen - St. Petersburg

Fonteinen
Fonteinen dien(d)en vaak ter verfraaiing van de stad, een dorp, paleizen of andere gebouwen. Ze waren vaak een statussymbool van machthebbers, rijken en projectontwikkelaars, maar zorg(d)en ook voor verfrissing en drinkwater. Vaak werden ook dierenfiguren voor de fonteinen gebruikt. Met name in de tijd van de barok (17e eeuw en 1e helft 18e eeuw) werden fonteinen gewaardeerd. Uit die tijd dateren ook de fonteinen in de tuinen van Versailles en de fontein in de tuin van Paleis 't Loo.

Afrika Museum - Tervuren (België)

Olifanten - Chambery (Frankrijk)
Foto: Florian Pépellin - CC BY-SA 3.0

Apollo fontein - Nice (Frankrijk)

Gebouwen met ornamenten

Aap - Utrecht

Vogel en slang - Delft

Schaap - Den Haag

Gevelstenen
Gevelstenen ontstonden in de tweede helft van de 16e eeuw en werden tot de 18e eeuw gebruikt als ‘huisteken’, omdat er nog geen
huisnummers waren. De gevelstenen bevatten een afbeelding en/of tekst die iets over het huis, de bewoner of zijn beroep of herkomst zegt. Na de invoering van huisnummers begin 19e eeuw zijn veel gevelstenen verloren gegaan.

Gouda

Leeuwarden

Delft

Hekwerk

Hek met geiten - Jordanië

Hek met leeuw - Paleis Noordeinde Den Haag

Hek met bizon - Alaska

Monumenten
Monumenten worden vaak met dieren versierd en symboliseren een locatie, karaktereigenschap of gebeurtenis.
Er zijn echter ook monumenten speciaal voor dieren opgericht. Ga daarvoor naar de pagina Dierenkunst ter herinnering. .

Nelon's Column op Trafalgar Square Londen
Foto: Steve Nova - CC BY-SA 3.0

Monument ter herinnering aan het koloniaal verleden van België - vóór het Africamuseum in Tervuren in België, Foto: Sally V - CC BY 4.0

Tusk Monument in Mombassa (Kenia)
Foto: Sandro Senn

Rotondes

Gorilla - Harderwijk

Haas - Reusel

Paard - Ermelo

Ruiterbeelden
Een ruiterstandbeeld is een variatie op het standbeeld. De persoon die wordt geëerd of herinnerd, veelal na zijn of haar dood, is als ruiter zittend op een paard uitgebeeld. Ruiterbeelden komen vooral voor in de klassieke oudheid en in de periode van de renaissance. Ze stralen doorgaans macht, aanzien en heroïek uit. Het paard wordt meestal weergegeven in stap of draf.