Dieren in de Griekse en Romeinse kunst: 600 v. Christus - 400 na Christus


In de Griekse oudheid stond de Griekse mythologie centraal. Er werd kunst gemaakt over Griekse mythen en sagen; verhalen over goden, halfgoden en het contact tussen goden en mensen. Met deze mythen en sagen werd het ontstaan van de wereld verklaard, de hemellichamen, de mensen, de goden, het kwaad, ziekten, natuurverschijnselen en de oerelementen aarde, water, vuur en lucht. Ze vormden de basis van de religie van de oude Grieken.


Schilderkunst

De Griekse schilders werkten op houten panelen, op marmer en op wanden. Er zijn slechts enkele Griekse monumentale schilderingen bewaard gebleven, zoals in het Vergina graf van koning Philippos II van Macedonië. Hier zijn ook dieren op te zien. De Griekse kunst uitte zich ook in beeldhouwwerken, architectuur en mozaïeken en in kunstnijverheid zoals muntslag, aardewerk en metaalwerk. Van deze vormen is beschilderd aardewerk het beste bewaard gebleven. Op dit aardewerk zijn ook vaak dieren te zien. Het gaat vaak om dieren die als attribuut een Griekse god vergezellen en de god daarmee herkenbaar maken voor de kijker of om dieren als onderdeel van een Griekse mythe of sage. Zo wordt de oppergod Zeus vaak vergezeld van een arend en de god Poseidon door zeepaarden. In het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden kun je diverse Griekse vazen bewonderen. In Knossos zijn resten van een Minoïsche paleis bewaard gebleven waar op muren ook een aantal dieren op te zien zijn, zoals dolfijnen.


Van de Griekse kunst is niet veel meer overgebleven, maar de Romeinen lieten zich bij het maken van Romeinse kunst sterk inspireren door de Griekse cultuur. Bovendien hadden ze Griekenland opgenomen in het Romeinse rijk. Voor de Romeinen diende de kunst vooral ter decoratie van hun huis of in hun tuin. Hun kunst liet ook meer de dagelijkse wereld zien, terwijl de Griekse kunst vooral een ideaalbeeld toonde. De kunst van de Romeinen was meer natuurgetrouw. Van de Romeinse kunst is in de loop der jaren meer bewaard gebleven en daardoor weten we ook meer van de Griekse kunst.

Beeldhouwkunst


In de Griekse oudheid lag de nadruk op het maken van grote beelden van goden in menselijke vorm, meestal naakt. Er werden ook dierenbeelden gemaakt, maar veel minder. Van deze beeldhouwkunst zijn enkele bronzen beelden bewaard gebleven en marmeren beelden afkomstig uit tempels en graven. De talrijke Romeinse kopieën van verloren gegane Griekse originelen geven een beeld van de oude Griekse beeldhouwkunst.Van de Romeinse kunst is meer bewaard gebleven en deze is te zien in diverse musea in de hele wereld.
Het ruiterstandbeeld van Marcus Aurelius (Romeinse keizer van 161 tot 180) is het beste bewaard gebleven voorbeeld van een bronzen ruiterstandbeeld uit de oudheid. Het beeld van Laocoön met zijn zonen en zeeslangen is een van de bekendste beeldengroep uit de oudheid.

Mozaïeken


In de Griekse en Romeinse tijd werden in luxe villa's en gebouwen ook mozaïeken gemaakt. In de middeleeuwen werden ze veel gemaakt in kerken.


Meer weten?

Dieren in de Griekse en Romeinse mythologie

Knossos

Laocoön en zijn zonen

Lupa Capitolina
Marcus Aurelius


Boeken

  • Harden, A., Animals in the classical world, 2013
  • Jennison, G., Animals for Show and Pleasure in Ancient Rome, 2005
  • Kalof, Linda en Brigitte Resl, A cultural history of animals, in Antiquity, 2007
  • Meijer, F., De hond van Odysseus.Het dier in de oudheid, 2009
  • Moormann, E.M. en Wilfried Uitterhoeve, Van Achilleus tot Zeus. Theama's uit de klassieke mythologie in literatuur, muziek, beeldende kunst en theater, 1995
  • Schwab, G., Griekse Mythen en Sagen, 1956
  • Toynbee, J.M.C., Animal in roman life and art, 1973


Musea