Het Dierenmuseum
Het online museum over het dier in de kunst en cultuur
In het Expressionisme dat begon in Duitsland verdwijnt de band met de werkelijkheid vaak waardoor nieuwe vormen een kans krijgen. Het expressionisme kent maar één wet en die luidt dat er geen wetten zijn of mogen worden opgelegd. In het expressionisme staat de gevoelswaarde voorop, net als in de romantiek. De kunstenaar toont zijn persoonlijke visie op de werkelijkheid. Zijn gevoelens en ervaringen staan centraal en hij probeert deze uit te drukken door een zekere vervorming van de werkelijkheid. Dit vormt een tegenstelling met het impressionisme waarin vooral het uiten van de passieve werkelijkheid zoals men die ervaart vooropstaat.
Eigenlijk is de kunststroming ‘expressionisme’ een verzamelbegrip. Verschillende kunstenaars en kunstenaarsgroepen die rond 1905 in diverse Europese landen actief zijn kunnen expressionistisch genoemd worden, bijvoorbeeld Die Brücke en Der Blaue Reiter.
In de schilderkunst wordt o.a. afgeweken van de werkelijkheid door andere felle en onnatuurlijke kleuren te gebruiken. Kleur wordt gebruikt om gevoelens te accentueren. Daarnaast worden grillige beelden en vervormingen geschilderd en vaak wordt grof en met dikke verf geschilderd. Er worden platte vlakken en geen perspectief gebruikt . Ook wordt de natuur vervormd om deze meer expressiekracht te geven.
Een voorloper van het Expressionisme is Vincent van Gogh (1853 - 1890). Hij schilderde echter nog met perspectief en de expressionisten niet.
Paul Gauguin (1848 - 1903) wordt gezien als de vader van het expressionisme. De Oostenrijkse Oscar Kokoschka (1886 - 1980) was een expressionistische schilder die ook veel dieren heeft geschilderd, maar ook de Duitse schilder Franz Marc (1880 - 1916) schilderde veel dierenportretten. De Russische Wassily Kadinsky (1866 - 1944) maakte ook een aantal dierenschilderijen en de Nederlandse kunstenaar Karel Appel (1921 - 2006) kan ook worden gerekend tot de expressionisten.
Het expressionisme toont sculpturen waarin de kunstenaar zijn persoonlijke interpretatie van een situatie/onderwerp, zijn gevoelens of zijn ervaringen probeert uit te drukken. Hierdoor laat de kunstenaar het puur realistische in de vormgeving los en kennen de sculpturen een zekere vervorming van de werkelijkheid. Hiermee werd het gevoel sterker tot uitdrukking gebracht.
Niet alle beeldhouwers binnen het expressionisme kiezen voor abstracte vormen, ook realistische beelden die de werkelijkheid weerspiegelden werden gemaakt. Ze tonen dan vaak veel expressie. De Franse-Russische beeldhouwer Ossip Zadkine (1888 - 1967) maakte diverse expressionistische beeldhouwwerken. Zijn bekendste beeld is 'De Verwoeste Stad' dat in Rotterdam staat, maar hij maakte ook een aantal expressionistische dierenkunstwerken.Onderstaande foto's zijn gemaakt in Museum Beelden aan Zee tijdens een tentoonstelling over het werk van Zadkine.
